การเยียวยาผู้เสียหายในคดีสิ่งแวดล้อม : ศึกษากรณีมลพิษจากน้ำมัน

Abstract

ในปัจจุบันประเทศไทยมีกฎหมายหลาย
ฉบับที่มีการบัญญัติกฎหมายเกี่ยวกับการบังคับ
ป้องกัน แก้ไขปัญหาที่เกี่ยวกับมลพิษจากน้ำมัน
แต่ทั้งนี้ปัญหาที่เกิดขึ้นกับสิ่งแวดล้อมในปัจจุบัน
นับวันจะเกิดขึ้นที่มีลักษณะที่รุนแรง มีลักษณะที่
ส่งผลกระทบอย่างกว้างขวางและมีปัญหาสิ่งแวดล้อม
ที่ตามมาจนเป็นปัญหาระดับประเทศได้จึงถือว่า
เป็นปัญหาสำคัญของชาติ
วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ ผู้เขียนมุ่งศึกษาพระราช
บัญญัติส่งเสริมและรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ
พ.ศ.2535 รวมถึงกฎหมายอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับการ
เยียวยาความเสียหายในคดีสิ่งแวดล้อม ว่ายังมีปัญหา
ทางกฎหมายในการเยียวยาความเสียหายให้แก่
ผู้เสียหายอยู่หลายประการ เช่น ปัญหาเกี่ยวกับ
บทนิยามที่ยังไม่ชัดเจน ก่อให้เกิดปัญหาการตีความ
ในการบังคับใช้ โดยเฉพาะในกรณีของนิยามคำว่า
“ผู้เสียหาย” เป็นต้น อีกทั้ง ยังมีปัญหาเกี่ยวกับ
การพิสูจน์ความรับผิดของผู้กระทำ ตลอดจนปัญหา
เกี่ยวกับการกำหนดค่าสินไหมทดแทนเชิงลงโทษ
เพื่อความเสียหายที่เกิดจากกรณีน้ำมัน หรือการ
กำหนดค่าเสียหายที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต โดย
ศึกษาแนวทางในการนำมาตรการอื่นๆ เพื่อนำมาใช้
ปรับปรุงกฎหมายให้มีความทันสมัยเพิ่มขึ้นให้เป็น
ไปตามแบบอย่างเดียวกับต่างประเทศ
จากการศึกษาพบว่าพระราชบัญญัติส่งเสริม
และรักษาคุณภาพสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ พ.ศ. 2535
ยังคงไมมี่การกำ หนดนิยามของคำว่าผู้เสียหายในคดีว
สิ่งแวดล้อมไว้อย่างเพียงพอกับผู้ที่ได้รับความ
เสียหายจริง ส่วนหลักนั้นจะมีลักษณะที่แตกต่างกัน
อยู่ในระหว่างประเทศ โดยสหรัฐอเมริกาใช้หลัก
ความรับผิดเด็ดขาด (Absolute Liability) คือ
ผู้กระทำความผิดก็ต้องรับผิดในทันที โดยไม่ต้อง
มีการพิสูจน์ความรับผิดกันอีก ส่วนในประเทศอังกฤษ
และสาธารณรัฐฝรั่งเศส การเยียวยาผู้เสียหาย
ใช้หลักการความรับผิดโดยเคร่งครัด (Strict
Liability) เป็นพื้นฐานในการตัดสินคดี ในส่วน
ของค่าเสียหายเชิงลงโทษ จากการศึกษากฎหมายไทย
ก็ยังไม่มีการนำมาใช้ในกรณีสิ่งแวดล้อม แต่ในต่าง
ประเทศกลับมีการเรียกค่าเสียหายที่จะต้องเกิดขึ้น
ในอนาคตที่เกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมได้ ซึ่งเรียกออกมา
ในรูปของค่าฟื้นฟูสภาพสิ่งแวดล้อมที่เสียไปทั้งที่
เกิดขึ้นแล้วและจะเกิดขึ้นในอนาคต จากปัญหา
ดังกล่าวผู้เขียนจึงได้ทำการศึกษาปัญหาดังกล่าว
โดยมีข้อเสนอแนะสรุปได้ดังนี้

1. กำหนดนิยามของผู้เสียหายให้ชัดเจน
โดยกำหนดให้รวมถึงผู้เสียหายโดยตรงและโดยอ้อม
2. กำหนดภาระการพิสูจน์ในการพิสูจน์ให้
ตกแก่ฝ่ายผู้ก่อให้เกิดมลพิษ และกำหนดให้ผู้ก่อ
มลพิษรับผิดอย่างเด็ดขาดไม่มีข้อยกเว้นใดๆ ทั้งสิ้น
3. ควรกำหนดคดีสิ่งแวดล้อมในประเทศไทย
ให้ใช้หลักการกำหนดค่าเสียหายเชิงลงโทษ
4. ควรกำหนดค่าเสียหายตามพระราช
บัญญัติส่งเสริมและรักษาสิ่งแวดล้อมแห่งชาติ พ.ศ.
2535 มาตรา 96 วรรคท้าย ให้รวมถึงค่าฟื้นฟู
ทรัพยากรธรรมชาติที่เสียไปและค่าเสียหายใน
อนาคตได้อีกด้วย