ปัญหากฎหมายเกี่ยวกับการกระทำของลูกหนี้กับบุคคลภายในของลูกหนี้ ที่ทำให้เจ้าหนี้ได้รับความเสียหายในคดีล้มละลาย

Abstract

           เนื่องจากตามพระราชบัญญัติล้มละลาย พ.ศ. 2483 คำนิยามของคำว่า “บุคคลภายในของลูกหนี้” ที่กฎหมายบัญญัติไว้ไม่มีความชัดเจนและไม่ครบถ้วนโดยบางอนุมาตราได้บัญญัติไว้แคบจนเกินไปทำให้เกิดความสับสนในการนำไปใช้ หรือบางอนุมาตราบัญญัติไว้กว้างจนไม่สามารถจำกัดขอบเขตได้ว่ากฎหมายให้ใช้บังคับได้ถึงเพียงใดกับบุคคลใดบ้าง ดังนั้น เมื่อเกิดปัญหาเกี่ยวกับความไม่ชัดเจนของถ้อยคำในบทบัญญัติของกฎหมายดังกล่าว จึงส่งผลให้ลูกหนี้อาศัยช่องว่างของกฎหมายดังกล่าวนี้กระทำการยักย้ายถ่ายเททรัพย์สินให้กับบุคคลภายในของลูกหนี้อันเป็นทางให้เจ้าหนี้เสียเปรียบ ในส่วนของระยะเวลาของการทำนิติกรรมระหว่างลูกหนี้กับบุคคลภายในของลูกหนี้ซึ่งนำมาเป็นเหตุในการเพิกถอนการกระทำกฎหมายบัญญัติไว้สั้นจนเกินไปอาจจะไม่เพียงพอที่จะป้องกันการกระทำของลูกหนี้ได้และการที่กฎหมายมอบอำนาจให้เฉพาะเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์เท่านั้นที่มีอำนาจเพิกถอนการกระทำของลูกหนี้ อาจทำให้กระบวนการล้มละลายล่าช้าออกไปไม่เป็นไปตามเจตนารมณ์ของกฎหมายล้มละลายที่มุ่งหวังให้กระบวนการต่างๆ ดำเนินการไปอย่างรวดเร็วและเป็นธรรม

            จากการศึกษาพบว่า หลักการเรื่องบุคคลภายในของลูกหนี้กฎหมายได้บัญญัติไว้แต่เฉพาะกรณีนิติบุคคลเท่านั้น แต่ปัญหาที่เกิดขึ้นจากการยักย้าย ถ่ายเททรัพย์สินนั้นเกิดได้ทั้งลูกหนี้ที่เป็นบุคคลธรรมดาและนิติบุคคล ตามหลักกฎหมายระหว่างประเทศ (UNCITRAL) และกฎหมายต่างประเทศ ได้แก่ ประเทศอังกฤษ ประเทศสก็อตแลนด์ ประเทศญี่ปุ่นและสาธารณรัฐฝรั่งเศส กฎหมายกำหนดความสัมพันธ์ของบุคคลภายในไว้ทั้งบุคคลผู้เกี่ยวข้อง บุคคลผู้ใกล้ชิดกับลูกหนี้ โดยรวมถึงบุคคลธรรมดาและนิติบุคคลด้วยอันเป็นการอุดช่องว่างในการกระทำของลูกหนี้ที่จะยักย้าย ถ่ายเททรัพย์สินให้กับบุคคลอื่นๆ ส่วนเรื่องของระยะเวลาของการทำนิติกรรมที่นำมาเป็นเหตุในการเพิกถอนการกระทำของลูกหนี้กับบุคคลภายในของลูกหนี้นั้น แม้กฎหมายล้มละลายของประเทศไทยได้กำหนดระยะเวลาไว้แล้วคือหนึ่งปีก่อนขอให้ล้มละลายและภายหลังนั้น แต่ระยะเวลาดังกล่าวสั้นเกินไปเพราะบุคคลภายในของลูกหนี้เป็นผู้ที่ล่วงรู้ข้อมูลทางการเงินของลูกหนี้เป็นอย่างดีเป็นผู้มีอำนาจทำการแทนลูกหนี้ จึงได้ทำการยักย้ายถ่ายเททรัพย์สินจนเกิดปัญหาทำให้เจ้าหนี้ได้เปรียบเสียเปรียบกันและการที่กฎหมายกำหนดหน้าที่ของการร้องขอเพิกถอนการกระทำของลูกหนี้ไว้เฉพาะเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์เท่านั้นอาจทำให้กระบวนการเพิกถอนดำเนินไปอย่างล่าช้าและเป็นการให้อำนาจเจ้าพนักงานพิทักษ์ทรัพย์มากจนเกินไป

            ผู้เขียนจึงเสนอว่า “บุคคลภายในของลูกหนี้” หมายความรวมถึง บุคคลที่มีความพันธ์กันในครอบครัวกับลูกหนี้ โดยการสมรสและการสืบสายโลหิต ได้แก่ บิดา มารดา บุตรและหมายความรวมถึงบุคคลอื่นที่เป็นญาติหรือมิใช่ญาติที่พักอาศัยอยู่ด้วยกัน และรวมถึงบุคคลที่ลูกหนี้ไว้วางใจ โดยอาจมีปฏิสัมพันธ์กับลูกหนี้ที่มีระยะเวลาพอสมควรและบุคคลที่มีความสัมพันธ์กันในบริษัทกับลูกหนี้ ได้แก่ กรรมการ ผู้จัดการ หุ้นส่วนผู้จัดการ หุ้นส่วนจำพวกไม่จำกัดความรับผิด ผู้สอบบัญชี และบุคคลซึ่งรับผิดชอบในการดำเนินกิจการของลูกหนี้ รวมทั้ง บิดา มารดา บุตร ของบุคคลดังกล่าว และอาจจะมีบุคคลอื่นที่เป็นญาติหรือมิใช่ญาติที่พักอาศัยอยู่ด้วยกัน ทั้งนี้อาจหมายความรวมถึงบุคคลที่ลูกหนี้ไว้วางใจด้วย พร้อมทั้งก􀂷ำหนดช่วงระยะเวลาของการโอนหรือการกระทำที่เป็นการให้เปรียบแก่เจ้าหนี้สำหรับบุคคลภายในของลูกหนี้ให้มีระยะเวลาสองปี ก่อนมีการขอให้ล้มละลายและภายหลังนั้น และให้เจ้าหนี้เป็นบุคคลผู้มีสิทธิร้องขอต่อศาลให้มีการเพิกถอนการให้เปรียบแก่เจ้าหนี้ได้ด้วย