การพัฒนาโครงการพัฒนาศักยภาพหมู่บ้านขนาดเล็ก กลาง ใหญ่ เพื่อประโยชน์สูงสุดของประชาชน ในจังหวัดมหาสารคาม

Abstract

การศึกษาครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาระดับการพัฒนา ปัจจัยความสำเร็จ ปัญหาและอุปสรรค และ เพื่อเป็นข้อเสนอแนะในการการพัฒนาโครงการพัฒนาศักยภาพหมู่บ้านเล็ก กลาง ใหญ่ เพื่อประโยชน์สูงสุดของประชาชน กรณีศึกษา จังหวัดมหาสารคาม โดยการศึกษานี้เป็นการศึกษาแบบผสม คือ การศึกษาเชิงคุณภาพด้วยการสัมภาษณ์จากคณะกรรมการหมู่บ้านของหมู่บ้านต้นแบบ และกลุ่มผู้บริหารสำนักงานกองทุนหมู่บ้านและชุมชนเมืองแห่งชาติและบุคลากรผู้ปฏิบัติงานในโครงการกองทุนพัฒนาศักยภาพหมู่บ้าน / ชุมชน และการศึกษาเชิงปริมาณด้วยการเก็บรวบรวมข้อมูลด้วยแบบสอบถาม จำนวน 336 ชุด โดยผลการศึกษามีรายละเอียด ดังนี้

ปัจจัยความสำเร็จในการดำเนินโครงการพัฒนาศักยภาพหมู่บ้านขนาดเล็ก กลาง ใหญ่ พบว่า ปัจจัยที่ส่งผลมากที่สุด คือ ด้านภาวะผู้นำ ซึ่งมีค่าเฉลี่ย 4.16 โดยภาวะผู้นำในที่นี้ คือผู้นำชุมชนหรือคณะกรรมการโครงการ มีความกล้าตัดสินใจ มุ่งมั่นในการทำงาน มีความรับผิดชอบต่อหน้าที่ จึงทำให้โครงการดำเนินไปด้วยดีและมีประโยชน์ต่อหมู่บ้าน/ชุมชน

ปัญหาและอุปสรรคในการดาเนินโครงการกองทุนพัฒนาศักยภาพหมู่บ้าน/ชุมชนขนาดเล็ก กลาง ใหญ่ พบว่า ปัญหาที่มีอิทธิพลสูงสุด คือ ด้านการมีส่วนร่วมของประชาชน มีค่าเฉลี่ย 3.09 ซึ่งหมายถึง การขาดความร่วมมือ ไม่มีประชาชนเข้าร่วมดำเนิน ขาดความเห็นจากประชาชนในหมู่บ้าน/ชุมชน ทำให้การดำเนินงานไม่ได้ผลดีเท่าที่ควร

กระบวนการบริหารโครงการกองทุนพัฒนาศักยภาพหมู่บ้าน/ชุมชนขนาดเล็ก กลาง ใหญ่ พบว่า มีขั้นตอนการดำเนินการหลายขั้นตอน ได้แก่ กำหนดผู้รับผิดชอบหน้าที่หลักและการปฏิบัติหน้าที่ตามที่ได้รับมอบหมาย วางแผนการดำเนินโครงการ ระดมความเห็นเพื่อคัดเลือกโครงการ ลงมือปฏิบัติตามแผนงาน และควบคุมตรวจสอบการดำเนินงาน

การศึกษาครั้งนี้มีข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย คือ ควรนำนโยบายระดับชาติมาเป็นแนวทางการบริหารโครงการของหมู่บ้าน และรัฐบาลควรนำปัญหาอุปสรรคต่าง ๆ มาแก้ไขในการกำหนดนโยบาย สำหรับข้อเสนอแนะเชิงการบริหาร เสนอให้กำหนดกรอบการดำเนินงานเกี่ยวกับการพัฒนาโครงการพัฒนาศักยภาพหมู่บ้านขนาดเล็ก กลาง ใหญ่ ให้มีความชัดเจนมากยิ่งขึ้น ให้ชุมชนสามารถอยู่ได้ด้วยตนเอง รวมถึงรัฐบาลจัดหน่วยงานหรือเจ้าหน้าที่ที่มีความเชี่ยวชาญเข้าไปให้คำแนะนำหรือความรู้แก่ชาวบ้าน สำหรับข้อเสนอแนะในการศึกษาครั้งต่อไป ผู้วิจัยเห็นว่า ควรศึกษาถึงปัจจัยความสำเร็จและปัญหาอุปสรรค เพื่อหาแนวทางสนับสนุนและแก้ไขให้แก่ชาวบ้าน ควรศึกษาการประเมินผลการพัฒนาโครงการพัฒนาศักยภาพหมู่บ้านขนาดเล็ก กลาง ใหญ่ ในจังหวัดอื่น ๆ เพื่อนามาเปรียบเทียบผลการศึกษา และควรศึกษาความเป็นไปได้ในการจัดตั้งศูนย์ให้ความรู้ในการดาเนินการหรือกำหนดการพัฒนาโครงการพัฒนาศักยภาพหมู่บ้านขนาดเล็ก กลาง ใหญ่