กรณีศึกษาแนวคิดทฤษฎีการใช้ตํารับยารักษาโรคเบาหวานในตําราแพทย์แผนไทย

Abstract

วิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวคิดทฤษฎีตำรับยารักษาโรคเบาหวานในตำราแพทย์แผนไทยตามหลักยารสประธานและอาการของโรคเบาหวานทางตรีสมุฏฐาน โดยออกแบบโปรแกรมสเปรดชีต (Spreadsheet) เพื่อช่วยในการจัดเก็บข้อมูลให้เป็นระบบ ใช้วิธีการสร้างโค้ด (code) เพื่อเชื่อมโยงข้อมูลเครื่องยาสมุนไพร ตำรับยาสมุนไพร และตำแหน่งแหล่งที่มาจากหน้าเอกสาร เพื่อระบบระเบียบในการสืบคั้นย้อนกลับ โดยมีเครื่องมือช่วย (โครงสร้างประเด็นคำตอบ) เพื่อช่วยในการวิเคราะห์ข้อมูลอย่างเป็นระบบอยู่ในกรอบประเด็น โดยศึกษาจากตำรับยา 39 ขนาน ใน 5 ตำรา เครื่องยาสมุนไพร 78 ชนิด พบว่า ตำรับยารักษาโรคเบาหวานทั้ง 39 ขนาน สามารถจำแนกออกได้ 3 กลุ่มรสยาตามหลักยารสประธาน (รสเย็น รสร้อน รสสุขุม) ตำรับยาส่วนใหญ่จัดอยู่ในกลุ่มยารสประธานรสเย็น 34 ขนาน รสร้อน 4 ขนาน และรสสุขุม 1 ขนาน ตามลำดับ โดยสามารถใช้รักษาระยะอาการเบื้องต้นของโรคเบาหวานตามกลุ่มอาการ กระหายน้ำ น้ำหนักตัวลด ตาพร่ามองไม่ชัด จากสมุฏฐานปิตตะกำเริบ (ใช้กลุ่มยารสเย็นรักษา) อ่อนเพลีย น้ำหนักตัวลด อาการซาไม่ค่อยมีความรู้สึก จากสมุฏฐานวาตะหย่อน (ใช้กลุ่มยารสร้อนรักษา) ปีสสาวะบ่อย ติดเชื้อบ่อยกว่าปรกติ จากสมุฏฐานเสมหะกำเริบ (ใช้กลุ่มยารสสุขุมรักษา)