รูปแบบการพัฒนากระบวนการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมในการจัดการขยะมูลฝอย ของผู้ประกอบการร้านค้าตลาดโรงเกลือ อำเภออรัญประเทศ จังหวัดสระแก้ว

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อกำหนดรูปแบบการพัฒนากระบวนการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมใน การจัดการขยะมูลฝอยของผู้ประกอบการร้านค้าตลาดโรงเกลือ อำเภออรัญประเทศ จังหวัดสระแก้ว โดยแบ่งการศึกษาออกเป็น 4 ระยะ คือ ระยะที่ 1 การศึกษาสภาพปัญหาและสาเหตุของการจัดการขยะมูลฝอยของตลาดโรงเกลือ กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ เจ้าหน้าที่เกี่ยวข้องกับการจัดการขยะมูลฝอย ผู้ประกอบการร้านค้าและลูกค้าโดยใช้แบบการสัมภาษณ์ ระยะที่ 2 การพัฒนาคู่มือการอบรมโดยใช้กระบวนการเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมและการสร้างเครื่องมือประเมินผลการอบรม กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ผู้ร่วมสร้างเครื่องมือ และกลุ่มผู้เชี่ยวชาญประเมินความเหมาะสมของเครื่องมือ ระยะที่ 3 การทดลองใช้คู่มือ และการหาคุณภาพของเครื่องมือวัดผลการอบรม กลุ่มตัวอย่างได้แก่ ผู้ประกอบการร้านค้า 25 คน จำแนกตามประเภทสินค้า 5 ประเภท ๆ ละ 5 คน ได้มาโดยการอาสาสมัครและเลือกแบบเจาะจง ระยะที่ 4 การศึกษาผลการใช้คู่มือการอบรม กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ประกอบการร้านค้า จำนวน 45 คน จากกลุ่มประเภทสินค้า 5 ประเภท ๆ ละ 9 คน ได้มาโดยการเลือกแบบอาสาสมัครและเจาะจงใช้เวลาอบรม 3 วัน เครื่องมือในการศึกษาประกอบด้วย คู่มือการอบรม แบบวัดความรู้ในการจัดการขยะมูลฝอย แบบวัดวัดเจตคติต่อการจัดการขยะมูลฝอย และแบบวัดพฤติกรรมการจัดการขยะมูลฝอย สถิติที่ใช้ทดสอบสมมติฐาน ได้แก่ Paired t-test และ F-test (Two-way MANCOVA และ ANCOVA)
ผลการศึกษาพบว่า
ผู้ประกอบการร้านค้าโดยรวม และจำแนกตามเพศ และระดับการศึกษาหลังการอบรมมีความรู้ในการจัดการขยะมูลฝอยอยู่ในระดับสูงมาก มีเจตคติต่อการจัดการขยะมูลฝอยอยู่ในระดับมากที่สุด และมีพฤติกรรมการร่วมจัดการขยะมูลฝอยอยู่ในระดับปฏิบัติมากถึงมากที่สุด ซึ่งเพิ่มขึ้นจากก่อนเข้ารับการอบรมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P<.001) นอกจากที่ผู้ประกอบการร้านค้าที่มีเพศต่างกัน หรือมีระดับการศึกษาต่างกัน หลังการอบรมมีความรู้ เจตคติ และพฤติกรรมการจัดการขยะมูลฝอยไม่แตกต่างกัน (p>.05) และไม่มีปฏิสัมพันธ์ระหว่างเพศกับระดับการศึกษา